vrijdag 19 november 2010

Wie kent er nog een pand van Jos. Donders?

Stel je voor, je zit met je moeder in de auto en ineens zegt zij: “Dat pand is gebouwd door je opa. En daar verderop staat er nog één.” Uiteraard denk je dan: ” Wat is er nog meer van hem?”
Op 18 november lichtte Wout van Bommel, kleinzoon van Tilburgs architect Jos. Donders, het werk van zijn opa toe. Jarenlang deed hij onderzoek naar het werk van zijn grootvader, in gang gezet door dat autoritje met zijn moeder. Van Bommel deed onder andere onderzoek in Regionaal Archief Tilburg, hij werd geholpen door Berry van Oudheusden en Harrie Schoenmakers om in
Veel geïnteresseerden voor de boekpresentatie
krantenarchieven en slooparchieven panden op te sporen. Het Brabants Dagblad plaatste artikelen over Van Bommels speurtocht en spontaan meldden bewoners van Jos. Donders panden zich.

Waarom al die moeite? Waarom niet gewoon even het archief van het architectenbureau Jos. Donders open slaan? Heel simpel: het archief is er niet meer! Het kantoor stond aan de Langestraat en daar was ook het Dondersarchief. WOII was nog maar net afgelopen toen oud papier werd ingezameld. De opbrengst daarvan werd gebruikt voor de wederopbouw van het land. Kleinzoon Paul zag wel wat in de lading papier van het archief en vroeg of hij het niet mocht gebruiken voor die inzameling. Hij kreeg instemming en leverde 1000 kilo papier in! Wat was hij blij, hij had de grootste verzameling oud papier voor de wederopbouw! En weg was het archief, weg waren alle bewijzen van de gebouwen waar zijn vader zo hard voor had gewerkt. Niemand in de familie zag destijds de waarde van de tekeningen en schetsen.

Het leverde Wout van Bommel echter wel een spannende zoektocht op naar de panden die zijn grootvader heeft gebouwd. Onschatbare waarde voor het terugzoeken waren een vijftal
Erwin Eij (links) krijgt het eerste exemplaar van Wout van Bommel
kasboeken en twee aanbestedingsboekjes die nog in familiebezit waren gebleven. Soms stuitte hij op een adres waar een pand moest staan en bij bezoek aan die plek vond hij er alleen een braakliggend terrein. Te laat….

270 panden zijn opgespoord, waarvan er 70 zijn gesloopt. Het nagenoeg complete oeuvre is terug te vinden in het boek ‘Het Tilburg e.o. van architect Jos. Donders - toen (1898–1940) en nu’, met een huidige foto, historische foto of een bouwtekening van elk pand.

10 panden van Jos. Donders zijn rijksmonument, 31 gemeentelijk monument en een aantal is beschermd dorps- of stadsgezicht. Joost op ´t Hoog van monumentenzorg van de Gemeente Tilburg legde uit hoe het zat met monumenten. Een lastige afweging!

Het eerste exemplaar van het boek werd door Wout van Bommel overhandigd aan Erwin Eij, voormalig voorzitter van de Bouwvereniging De Woonstad. Deze vereniging heeft geknokt voor het behoud van het Cenakel en, samen met een buurtcomité onder leiding van Riet van Beurden, voor het Jos. Donderspand Huize Nazareth. Stel je voor dat deze markante gebouwen verdwenen waren uit Tilburg! De presentaties, het boek en de tentoonstelling geven aan dat Jos. Donders bij Tilburg hoort en dat zijn werk gekoesterd moet worden.

Het boek is voor € 19,95 te koop bij Regionaal Archief Tilburg, bij de betere boekhandel en te bestellen via www.josdondersweb.nl.
De tentoonstelling (samengesteld door Stadsmuseum Tilburg) is te zien tot 31 december in
Kazernehof 75 in Tilburg. Dinsdag t/m vrijdag 9.30 – 17.00 uur en iedere 2e zaterdag van de maand 9.30 – 16.00 uur

Geen opmerkingen: