donderdag 24 maart 2011

Centimeter voor centimeter conserveren

Het is woensdag 23 maart 2011, de Kaart van Zijnen ligt op een gigantische tafel uitgespreid in restauratieatelier De Tiendschuur in Tilburg. Daar overheen is een 'brug' gebouwd, waarop de restaurator kan werken. Vanwege het formaat van de kaart, drie bij vier meter, is het anders onmogelijk in het midden van de kaart de losse delen vast te zetten. De 'brug' is helemaal ingepakt in zacht materiaal om te voorkomen dat er ergens beschadiging of vervuiling op de kaart kan komen. Daar waar niet gewerkt wordt aan de kaart, is die afgedekt, zodat zo weinig mogelijk licht op de kaart valt.

Stukje voor stukje wordt gekeken waar de losse delen van de kaart zitten. Met een zachte spatel wordt gekeken hoe los een stukje papier zit. Met een fijn kwastje wordt wat lijm tussen de losse lagen papier gesmeerd (speciale lijm die veel door restauratoren wordt gebruikt. Deze heeft een grote hechtkracht, maar is toch reversibel. Mocht het nodig zijn in de toekomst, dan is de lijm weer te verwijderen met een vloeistof). Als het losse deel is vastgelijmd, dan komt er een laagje papier op, speciaal siliconen papier. Daarop een laagje karton en daarop een gewicht om te fixeren.
Op een vel papier is aangegeven waar de losse delen zitten.

Siliconen papier heeft een gladde onderkant.
Daar hecht niets op.

Fixeerblokken op de gelijmde delen van de kaart.
De lijm droogt vrij snel, is een strook gedaan, dan kunnen de fixeerblokken eraf gehaald worden, en schuift de hele brug zo'n 30 centimeter op en kan de volgende strook van de kaart gecheckt worden op losse delen.

Al in juni 2010 en januari 2011 is er goed gekeken naar de staat van de Kaart van Zijnen, maar het was toen vrijwel onmogelijk om het midden van de kaart goed te bestuderen. Nu kan dat wel en wordt de kaart centimeter voor centimeter bekeken. Dan blijken er hier en daar toch weer meer losse delen te zijn dan we in eerste instantie dachten. Op zich geen probleem, het gaat steeds om stukken die zo klein zijn dat conservering goed te doen is. We spreken hier van conservering, niet van restauratie. Dat laatste zou het geval zijn als er nieuw papier aangevezeld moet worden of als het linnen onderdoek vervangen zou moeten worden. Het lijkt erop dat conservering van de Kaart van Zijnen nu toereikend is voor verder behoud van de kaart en voor éénmalige vertoning aan het publiek in juni. We houden u op de hoogte!

Bekijk alle foto´s van de conservering van de Kaart van Zijnen.

7 opmerkingen:

Unknown zei

ik ben iemand van het digitale en vraag me af hoe we zo'n kaart kunnen digitaliseren voor meervoudig gebruik??

Luud de Brouwer zei

@Henksligman
De kaart is gedigitaliseerd en komt ergens in juni online beschikbaar. Wat er dan wel en niet mee gedaan kan worden is en blijft onderwerp van onderzoek.
Houdt het in de gaten en kom met suggesties. Die zijn altijd welkom.

jacques zei

Het verbaasd mij wel dan de conservator zonder handschoenen, met de nodige sieraden aan vingers en armen aan het werk is.

Jojanneke zei

@Jacques, daar hebben we het wel over gehad, maar in dit geval, met heel fijn en teer werk, is het prettiger zonder handschoenen te werken. Het gaat hier niet alleen om conservering, maar ook om kleine restauraties. De restaurator gebruikt bij dergelijke kleine restauraties geen handschoenen.

Jojanneke zei

@Jacques Ik sprak zojuist de restaurator nog even, hij voegde eraan toe dat het met handschoenen niet te voelen is als er lijm aan je vingers kleeft. Dit kan weer schade aan het materiaal veroorzaken. Deze voeling is belangrijk, vandaar dat hij werkt zonder handschoenen.

Herman zei

Hallo,
Ik vind het fantastisch hoe het hele proces op internet te zien is, ook zal het een mooi moment zijn als de kaart in het archief hangt en te bewonderen is door het publiek.
Heel veel succes.

Jojanneke zei

@Herman, de kaart zal zeer hoogstwaarschijnlijk niet gaan hangen als we 'm aan het publiek tonen, maar liggen. Dat is veel veiliger. Hou het blog in de gaten voor de data en tijden. Het zal bijzonder worden het origineel te tonen en heel uniek, want daarna verdwijnt de Kaart van Zijnen weer in het depot.