woensdag 10 april 2013

Verhalen over Joodse Tilburgers


Fam. Czapnic, Lange Nieuwstraat Tilburg.
Collectie: Regionaal Archief Tilburg
Op 10 april 2013 hadden we een bijzondere bijeenkomst in Regionaal Archief Tilburg: de voorbereidende  bijeenkomst voor ´Open Joodse Huizen´, een 'intieme herdenking'  op 4 en 5 mei as. Vanuit Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg werd eerder een Werkgroep Joodse Tilburgers opgericht. Een groep van gedreven onderzoekers die een zoektocht is begonnen naar het verhaal achter de Joodse Tilburgers.

Gerrit Kobes, voormalig archivaris verbonden aan het archief, deed jarenlang onderzoek naar Wereldoorlog II. Eén van zijn onderzoeken resulteerde in een lijst van ´Oorlogsslachtoffers´. Deze lijst van meer dan negenhonderd Tilburgse personen stond lange tijd op de website van Regionaal Archief Tilburg maar werd sinds anderhalf jaar vertoond via de Tilburg Wiki. Van die 903 personen bleken er ongeveer 130 van Joodse komaf. De Werkgroep Joodse Tilburgers richt zich op die categorie.

Het Joods Historisch Museum organiseert sinds een jaar het project ´Open Joodse Huizen´, een programma van kleinschalige bijeenkomsten van herinneren en herdenken, waarin het joodse oorlogs- en bevrijdingsverhaal centraal staat. 'Joodse Huizen' zijn de huizen waaruit in 1942 en 1943 de toenmalige bewoners werden gedeporteerd. Uitgangspunt hiervoor zijn de adressen en gezinnen die vermeld staan op de website ´Digitaal Joods Monument´. Na een klik op deze pagina bent u beland op de adressen van Tilburg, want dankzij de inspanningen van de Werkgroep Joodse Tilburgers - in het bijzonder Jardena Gil - doet Tilburg dit jaar voor het eerst mee.

Zo zullen op 4 en 5 mei huizen, de voormalige Openbare Lagere School III en de synagoge geopend zijn. Er worden verhalen verteld, muziek gemaakt of een film vertoond. Deze 'intieme herdenkingen' herinneren aan de personen en gezinnen van Joodse mensen die gedurende de oorlog stadsgenoten waren. De Werkgroep Joodse Tilburgers speurde o.a. via internet én in de archieven naar informatie over deze personen. De resultaten plaatsten zij in de Tilburg Wiki. Want hoewel er vaak wordt gedacht dat alle informatie bekend is en dat de oorlog 'onderhand maar eens afgelopen moet zijn', blijkt er nog steeds nieuwe informatie boven water te komen.
Gezinskaart familie Mozes
Collectie: Regionaal Archief Tilburg

Zelfs tijdens deze bijeenkomst in het archief, kwamen nieuwe verhalen naar boven. In één van de huizen blijkt namelijk nog een volledige schuilkelder intact: het plafond is bekleed met kranten uit 1936. Of een nog onvolledig verhaal over bewoners van een pand in de Willem II straat werd tot op heden niet opgelost, waarop archiefvrijwilliger Ad van de Gender gelijk op zoek ging naar de bijbehorende gezinskaart: een tot nu toe onbekende naam stond daarop geregistreerd en bleek meteen weer een aanknopingspunt voor een verdere zoektocht!

Het verhaal van al de slachtoffers van Wereldoorlog II en daarmee van de Joodse Tilburgers mag dan zeer verleden tijd zijn, maar dankzij de gedrevenheid en betrokkenheid van onderzoekers én de archieven en musea, houden we de geschiedenis van mensen levend.

3 opmerkingen:

Gerrit Kobes zei

Dag Petra

Een heel goed en belangrijk initiatief!! Op deze wijze wordt een blijvende herinnering goed bewaard voor de toekomstige generatie.
Overigens, ik dacht dat er precies 129 joodse slachtoffers in Tilburg zijn. (?)
Veel succes met het project.

vr.groet
Gerrit Kobes

Jardena Gil zei

Hallo Petra
ja het was een mooie bijeenkomst. En inmiddels weet ik dat Liba Kopinsky de oorlog heeft overleefd. Al in 1931 trouwde zij in Tilburg met Aron de Lange. Zij hadden samen een zoon, Abraham de Lange, ook zij overleefden de oorlog. Abraham de Lange trouwde later met Wiesje Samuel, die een boek over de oorlog schreef, getiteld: Èen klaagmuur in Rijssen'.

groeten,Jardena

Petra Robben zei

Gerrit, dank voor je compliment. Jardena, mooi dat we weer een klein stukje geschiedenis hebben kunnen ontrafelen.